Rozwijanie zdolności rozwiązywania problemów matematycznych poprzez zwiększenie kreatywności uczniów i samodzielne formułowanie zadań do rozwiązania
Jeżeli nie znasz portu, do którego płyniesz
i wiatry nie będą Ci sprzyjać
(Seneka)
W czasie egzaminu ośmioklasisty najwięcej trudności stwarzają uczniom zadania związane z rozwiązywaniem problemów. Podobna sytuacja występuje także w czasie egzaminu maturalnego z matematyki. Co roku najsłabiej wypadają wyniki egzaminu ósmoklasisty z matematyki i najwięcej uczniów nie zdaje matury z powodu tego przedmiotu.
Jedną z przyczyn powyżej sytuacji jest zbyt słaby nacisk na rozwijanie kreatywności i samodzielności uczniów w czasie nauczania matematyki.
Według prof. Gruszczyk Kolczyńskiej „Szkoła realizuje zajęcia z edukacji matematycznej, na której przerabia niedobre podręczniki, kartka po kartce, strona po stronie. Natomiast nie uczy ani myślenia, ani działalności matematycznej.”
Stawianie w czasie edukacji matematycznej dużego nacisku na stronę formalną w nauczaniu matematyki sprawia, że czynne przejęcie inicjatywy przez uczniów w stawianiu zagadnień i sprawdzaniu hipotez jest dla nich bardzo trudne. Dlatego pożądane jest stwarzanie sytuacji dydaktycznych, w czasie których uczeń najpierw wyznacza samodzielnie cel do osiągnięcia w problemie matematycznym, a następnie będzie dobierał odpowiednio metody rozwiązania.
Cel główny:
Kształcenie u nauczycieli umiejętności rozwiązywania problemów poprzez tworzenie i rozwiązywanie przez uczniów zadań problemowych z różnych obszarów matematyki i interdyscyplinarnych.
Cele szczegółowe:
- stosowanie przez nauczycieli w trakcie nauczania matematyki metod problemowych,
- rozwijanie kreatywności uczniów,
- doskonalenie rozwiązywania przez uczniów zadań problemowych,
- konstruowanie przez uczniów zadań matematycznych ukierunkowanych na rozwiązanie problemu,
- formułowanie i rozwiązywanie przez uczniów problemów interdyscyplinarnych z wykorzystaniem narzędzi matematycznych,
- doskonalenie roli nauczyciela matematyki jako coach’a w zespołowym rozwiązywaniu problemów przez uczniów.
Adresaci:
- Nauczyciele matematyki I i II etapu edukacyjnego;
- Nauczyciele dowolnego przedmiotu dla II etapu edukacyjnego zainteresowani rozwiązywaniem problemów z ich obszaru metodami matematycznymi (nieobligatoryjnie);
- Uczniowie klas III –VII szkoły podstawowej (pośrednio).
W czasie realizacji projektu przewidziano następujące działania, ich sposób realizacji, zakładane rezultaty oraz planowany poziom osiągnięcia:
| Lp. | Działanie | Sposób realizacji | Zakładane rezultaty | Planowany poziom osiągnięcia |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Szkolenie dla nauczycieli w zakresie stosowania metod problemowych na matematyce (I etap) | Przeprowadzenie szkolenia. Opracowanie scenariusza i przeprowadzenie przez uczestników szkolenia lekcji z wykorzystaniem metody problemowej | Nauczyciele stosują w czasie lekcji metody problemowe | Uczestnicy projektu omawiają przebieg „swojej” lekcji |
| 2 | Szkolenie dla nauczycieli – jak kształtować kreatywność uczniów (I etap) | Przeprowadzenie szkolenia. FWD– wystąpienia nauczycieli prezentujące kreatywne prace uczniów zainspirowane przez nich | Nauczyciele rozwijają kreatywność uczniów | Uczestnicy projektu inspirują uczniów do kreatywnych działań i omawiają ich dokonania |
| 3 | Opracowanie zdań problemowych dla nauczycieli. Przekazanie zadań nauczycielom (I etap) | Nauczyciele wykorzystują w czasie lekcji opracowane zdania problemowe | Nauczyciele wykorzystują zadania do rozwijania umiejętności rozwiązywania problemów przez uczniów | Uczestnicy projektu stosują w czasie lekcji zadania problemowe odpowiednie dla danego poziomu nauczania |
| 4 | Konsultacje dla nauczycieli w zakresie formułowania problemu i konstruowania zadań matematycznych opisujących ten problem przez uczniów (II etap) | Nauczyciele uczestniczą w konsultacjach. Nauczyciele wykorzystują nabyte umiejętności w zakresie konstruowania zadań problemowych przez uczniów w czasie lekcji | Nauczyciele przeprowadzają lekcje, w czasie której uczniowie konstruują zadania problemowe | Uczestnicy projektu prezentują zdania problemowe opracowane przez uczniów |
| 5 | Konsultacje dla nauczycieli w zakresie wykorzystywania interdyscyplinarnych projektów do rozwijania kompetencji matematycznych i umiejętności ponadprzedmiotowych (III etap) | Nauczyciele uczestniczą w konsultacjach w zakresie opracowywania własnego scenariusza projektu interdyscyplinarnego. | Nauczyciele opracowują i przeprowadzają interdyscyplinarny projekt badawczy z wykorzystaniem metod matematycznych. Nauczyciele w ramach przeprowadzonego projektu współpracują z przedstawicielami środowiska lokalnego. | Nauczyciele upowszechniają projekty opracowane przez zespoły uczniów |
Udział w projekcie przyczyni się do zwiększenia kompetencji matematycznych i społecznych nauczycieli oraz poprawę efektywności nauczania w zakresie rozwiązywania matematycznych zadań problemowych i zwiększenia kreatywności uczniów. Projekt dotyczy problemów matematycznych, ale ma charakter interdyscyplinarny.
Udział w projekcie jest bezpłatny. Liczba miejsc jest ograniczona. Decyduje kolejność zgłoszeń. Czas uczestnictwa zgłoszonej placówki/ nauczycieli/ w projekcie: 1 rok.
Czas trwania projektu: 3 lata (2023 – 2025):
- rok 2023 (pilotaż) zasięg MSCDN Wydział w Warszawie – rekrutacja zakończona;
- rok 2024 zasięg MSCDN (wszystkie wydziały) – rekrutacja zakończona;
- rok 2025 zasięg MSCDN oraz wybrane placówki z woj. podlaskiego (Białystok i okolice) – rekrutacja od 5.12.2024 r. do 23.01.2025 r.
Koordynatorka projektu: Beata Wąsowska-Narojczyk tel. 22 536 60 37; mail: beata.wasowska-narojczyk@mscdn.edu.pl
Projekt realizowany we współpracy z Centrum Kreatywnego Uczenia się Matematyki (Wydział Matematyki, Uniwersytet w Białymstoku).
